معماری ویلای لانه کوچک در کره جنوبی | نمایی با پوسته آجری و کنسول سازه ای
ویلای «لانههای کوچک» (Little Nests House) در یانگ پیونگ، کره جنوبی
منتشر شده در مجله معماری 23gane
در حاشیه شهر کوچک و آرام یانگپیونگ، روستایی رو به غرب قرار دارد؛ جایی که رودخانه بهآرامی از کنار آن عبور میکند و مثل یک آغوش نرم، شهر را در بر میگیرد. زمین پروژه در انتهای مسیری باریک و پنهان کنار مدرسه راهنمایی سوجونگ قرار دارد؛ مسیری که معمار آن را شبیه «دروازهای به دنیایی دیگر» توصیف میکند.
کارفرما خانوادهای با چهار دختر است؛ چهار خواهری که معماران آنها را به شخصیتهای رمان «زنان کوچک» تشبیه کردهاند. خواستههای این خانواده ساده اما بسیار دقیق بوده: تراسی که از اتاقهای کودکان در طبقه دوم رو به رودخانه باز شود، حیاطی که از دید همسایهها محفوظ باشد و خانهای که شبها عمداً «تاریک» بماند؛ بدون نور حیاط و بدون مزاحمت نورهای شمالی از خانههای مجاور.
پاسخ معمار به این خواستهها، حجم آجری یکپارچهای است که در دل خود حیاطی سبز، ایوانی عمیق و دیواری منحنی را پنهان کرده؛ دیواری که هم حریم بصری ایجاد میکند، هم تراس، هم پله و هم فضایی کوچک و جمعوجور برای نشستن و تکیه دادن؛ جایی که الهام نام پروژه یعنی «لانههای کوچک» از آن میآید.
خلاصه اطلاعات پروژه
- موقعیت: یانگ پیونگ گان، کرهجنوبی
- کاربری: خانه مسکونی
- معمار: دفتر Architecture Lab Boum
- مساحت زیربنا: ۳۰۰ مترمربع
- سال اتمام پروژه: ۲۰۲۳
ویژگیهای کلیدی معماری
- پاسخ مستقیم به بستر روستایی و رودخانه غربی
روستا رو به غرب و سمت رودخانه باز میشود؛ جایی که منظره آب آرام و تپههای سبز، زمینه اصلی دید خانه را شکل میدهند. در جنوبغرب زمین نیز یک دیوار حائل بتنی قدیمی با پوشش گیاهی ۲۰ ساله وجود دارد که به بخشی از شخصیت سایت تبدیل شده است. بنای جدید با احترام به این عناصر، نه آنها را حذف کرده و نه پشت آنها پنهان شده است. - تعریف خانه بر اساس گفتوگوی صریح با کارفرما
دو جمله کلیدی کارفرما، استخوانبندی تصمیمهای طراحی را شکل داده است: «میخواهم از اتاق بچهها در طبقه دوم رودخانه را ببینم» و «خانه باید شبها تاریک باشد؛ نور حیاط و نور همسایه شمالی را نمیخواهم». این دو خواسته، جهتگیری بازشوها، حذف کامل پنجره در جبهه شمال و طراحی تراس غربی طبقه دوم را رقم زده است. - دوگانه نور و تاریکی؛ از هال ورودی تنگ تا حیاط روشن
ورودی خانه بهصورت یک هال تنگ و نیمهتاریک با آجرهای زبر و شکافته طراحی شده است؛ کاربر پس از عبور از این «فیلتر» ناگهان با نور شدید، حیاط سبز و ایوان عمیق روبهرو میشود. این تضاد کنترلشده بین تاریکی ورود و روشنایی حیاط، تجربهای قوی و بهیادماندنی خلق میکند. - ایوان ۷٫۷ متری با پیشآمدگی ۳٫۲ متری بهعنوان فضای نیمهباز اصلی
حیاط داخلی از طریق یک وِرِندای عریض با دهانه ۷٫۷ متر و سایبان عمیق ۳٫۲ متری قاب شده است؛ فضایی که نه کاملاً داخل است و نه بیرون. این ایوان، نور غربی را فیلتر میکند، سایه عمیق میسازد و در عین حال رابطه دائمی فضای نشیمن و آشپزخانه با حیاط را حفظ میکند. - دیوار منحنی محافظ حیاط؛ بیشتر از یک مرز فیزیکی
برای حفظ حریم از همسایه شرقی که در تراز بالاتری قرار دارد، کارفرما دیواری میخواست که حیاط را از دید بیرون محافظت کند. معمار این دیوار را به حجمی منحنی و بیضوی تبدیل کرده که از کف بلند میشود، به سقف نشیمن میرسد و سپس به صورت دیوار بلند در تراس ادامه پیدا میکند. در دل این حجم، پله، پنجره بلندِ نورگیر و فضای نیمهسرپوشیده قبل از تراس جای گرفته است. - خانهای برای چهار «لانه»؛ فضاهای کوچک، شخصی و آفتابگیر
در امتداد این دیوار منحنی، فضاهایی کوچک و دنج برای نشستن، تکیه دادن و آفتابگرفتن شکل گرفته است؛ فضاهایی که معمار آنها را «لانههای کوچک» مینامد. این گوشهها، مخصوصاً برای چهار دختر خانواده، جایگاههایی نیمهخصوصی هستند که هم ارتباط با حیاط و رودخانه را حفظ میکنند و هم از چشم همسایهها دورند. - پوسته آجری یکپارچه با برشهای حداقلی
بدنه خارجی خانه، حجمی آجری و نسبتاً بسته است؛ پنجرهها با دقت در نما جاگذاری شدهاند تا هم حریم و هم دید را کنترل کنند. حذف کامل بازشو در جبهه شمالی، نتیجه مستقیم خواسته کارفرما برای جلوگیری از ورود نور ناخواسته و نگاه همسایه است. این تصمیم، ظاهر خانه را به حجمی آرام، منظم و در عین حال رمزآلود تبدیل کرده است.
توضیحات ساختار معماری و سازماندهی فضاها
روستا رو به غرب و سمت رودخانه گشوده میشود؛ به همین دلیل، از ابتدا جهتگیری اصلی خانه و قابگیری منظر، بر محور غربی تعریف شده است. سایت از سمت جنوبغرب توسط یک دیوار حائل بتنی قدیمی محصور شده؛ دیواری که با رشد علفها و پوشش گیاهی طی دو دهه، بیشتر شبیه لبهای طبیعی در کنار رودخانه است تا یک عنصر صرفاً مهندسی.
معمار، ورودی خانه را بهصورت یک «پیرامون تاریک» طراحی کرده است. این ایوان ورودی با آجرهای زبر و شکافته پوشانده شده و نور را تا حد زیادی محدود میکند؛ کاربر پس از عبور از این فضای فشرده، ناگهان وارد فضایی پرنور میشود که حیاط سبز و وِرِندای عمیق در مقابلش قرار دارد. این سکانس، از نظر فضایی و احساسی، خانه را دوپاره میکند: بیرونیِ بسته و درونیِ باز.
در تراز همکف، هسته زندگی روزمره خانواده شامل نشیمن، آشپزخانه و فضای غذاخوری حول حیاط داخلی سازمان یافتهاند. وِرِندای ۷٫۷ متری با سایبان ۳٫۲ متری، بین داخل و بیرون قرار میگیرد و با ستونها و سقف تخت، قابی افقی برای چشمانداز حیاط میسازد. این فضا در اقلیم نسبتاً مرطوب و چهارفصل کرهجنوبی، امکان استفاده طولانیمدت از فضای باز اما محافظتشده را فراهم میکند.
در طبقه دوم، اتاقهای چهار دختر به سمت غرب و رودخانه باز میشوند. روی این جبهه، تراسی طراحی شده که مطابق خواسته کارفرما، دید مستقیم به رودخانه را فراهم میکند. این تراس در عین حال، بخشی از حجم منحنی دیوار محافظ حیاط را ادامه میدهد؛ دیواری که از کف بلند شده، در سقف نشیمن به شکل قوس نرم خوانده میشود و روی تراس تبدیل به جدارهای بلند و محافظ میگردد. در داخل این ضخامت، پله، پنجره بلند و فضای نیمهسرپوشیده قبل از خروج به تراس جای گرفتهاند.
جبهه شمالی کاملاً بدون پنجره طراحی شده است. این تصمیم دو کار انجام میدهد: اول، حذف نور مزاحم و خیرگی شبانه از سمت خانههای مجاور؛ دوم، تقویت حس «پشت» بسته و محافظ که فضای داخلی را از این سمت ایمن میکند. به این ترتیب، نور اصلی خانه از حیاط داخلی، ایوان غربی و بازشوهای کنترلشدهی جنوبی تأمین میشود.
در مقطع، میتوان پیوستگی دیوار منحنی را مانند ریسمانی فضایی دنبال کرد که از کف حیاط شروع میشود، از میان نشیمن عبور میکند، در سقف خوانده میشود و در نهایت، در تراس طبقه بالا به اوج میرسد. این منحنی نهفقط یک ژست فرمی، بلکه عنصری عملگراست که حریم، مسیر حرکت، نورگیری و فضاهای کوچک نشستن را همزمان تعریف میکند؛ جایی که بنا واقعاً به «خانه لانههای کوچک» تبدیل میشود.
معرفی پلتفرم ۲۳گانه
مجله معماری ۲۳گانه یک رسانه تخصصی در حوزه معماری، شهرسازی و ساختوساز است که پروژههای شاخص ایران و جهان را با تمرکز بر روند طراحی، بستر، سازه و جزئیات اجرایی تحلیل میکند. در ۲۳گانه فقط عکس پروژه دیده نمیشود؛ تلاش میکنیم منطق پشت فرم و فضا را برای معماران، دانشجویان و علاقهمندان معماری قابلفهم و الهامبخش کنیم.
در کنار مقالات پروژه محور، ۲۳گانه یک موتور جستجوی هوشمند برای دسترسی سریع به مقررات ملی ساختمان ایران در اختیار مهندسان، طراحان و ناظران قرار میدهد. این جستجوگر، امکان پیدا کردن بندهای مرتبط با هر موضوع طراحی و اجرا را در کمترین زمان فراهم میکند و به تصمیمگیری فنی و قانونی در پروژهها سرعت میدهد.
بیوگرافی کوتاه Architecture Lab Boum
دفتر Architecture Lab Boum یک استودیوی معماری مستقر در کرهجنوبی است که در پروژههای مسکونی معاصر، بهخصوص خانههای تکخانواره، فعالیت میکند. در کارهای این دفتر، توجه به بستر روستایی یا شهری، گفتوگوی نزدیک با کارفرما و استفاده از مصالح صریح و قابل لمس مانند آجر و بتن، نقش پررنگی دارد.
در پروژههایی مانند خانه «لانههای کوچک»، این استودیو نشان میدهد که چگونه میتوان خواستههای ظاهراً ساده یک خانواده را به مفهومی فضایی تبدیل کرد؛ مفهومی که در آن، دیوار محافظ به حجم منحنی، تراس به فضای لانهمانند و ایوان به فیلتر نور و منظر بدل میشود.
سوالات متداول درباره خانه «لانههای کوچک»
چرا در این خانه هیچ پنجرهای در ضلع شمالی وجود ندارد؟
کارفرما صراحتاً خواسته بود که نور و دید مزاحم از سمت همسایه شمالی حذف شود و خانه در شب «تاریک» بماند؛ بدون نور حیاط و بدون مزاحمت نور بیرون. به همین دلیل، معماران جبهه شمالی را کاملاً بسته طراحی کردهاند و نور اصلی را از حیاط داخلی، تراس غربی و بازشوهای دیگر تأمین کردهاند.
نقش دیوار منحنی در حیاط و تراس چیست؟
این دیوار در ابتدا برای حفظ حریم از همسایه شرقی که در ارتفاع بالاتری قرار دارد مطرح شد؛ اما در روند طراحی، به عنصری چندعملکردی تبدیل شد: مرز بصری حیاط، سقف منحنی نشیمن، جدارهی بلند تراس، محل استقرار پله و پنجره نورگیر. این حجم، فضاهای کوچک و دنجی ایجاد میکند که معمار از آن بهعنوان «لانههای کوچک» یاد میکند.
چطور رابطه خانه با رودخانه در طراحی لحاظ شده است؟
جهتگیری اصلی پانلها و تراس طبقه دوم به سمت غرب است؛ جایی که رودخانه بهآرامی از کنار روستا عبور میکند. تراس اتاقهای کودکان روی این جبهه قرار دارد تا بتوانند از آنجا منظره رودخانه را ببینند، بدون آنکه حریم حیاط قربانی شود.
چرا ورودی خانه عمداً تاریک و فشرده طراحی شده است؟
هال ورودی با آجرهای زبر و نور محدود، تجربهای فشرده و تقریباً غاریمانند ایجاد میکند. هدف این است که پس از عبور از این فضای تاریک، ورود به حیاط روشن و ایوان عمیق، برای کاربر تبدیل به لحظهای قوی و بهیادماندنی شود؛ تضادی که کیفیت فضایی خانه را چند برابر میکند.
