سقف تیرچه بلوک یا عرشه فولادی | مقایسه تخصصی نقاط ضعف و قوت
سقف تیرچه بلوک یا عرشه فولادی؟ مقایسه تخصصی، اجرایی و اقتصادی
منتشر شده در 23Gane
انتخاب نوع سقف یکی از تصمیمهای حیاتی در طراحی و اجرای ساختمان است که مستقیماً بر وزن سازه، سرعت اجرا، عملکرد لرزهای، هزینه نهایی و کیفیت بهرهبرداری اثر میگذارد. در ایران، دو سیستم پرکاربرد یعنی سقف تیرچهبلوک و سقف عرشه فولادی بیشترین استفاده را در ساختمانهای مسکونی و اداری دارند.
در این مقاله بررسی میکنیم کدام سقف انتخاب بهتری است و هر سیستم در چه شرایطی عملکرد مطلوبتری دارد.
سقف تیرچهبلوک چیست؟
سقف تیرچهبلوک از ترکیب تیرچه بتنی یا فلزی، بلوک پرکننده (سفالی، سیمانی یا پلیاستایرن) و بتن درجا تشکیل میشود. این سیستم سالهاست در ساختمانسازی ایران استفاده میشود و اجرای آن برای اغلب مجریان آشناست.
مزایای سقف تیرچهبلوک
- آشنایی گسترده نیروهای اجرایی با سیستم
- مناسب برای پروژههای کوچک و متوسط
- امکان اجرای آسان تأسیسات در زیر سقف
- هزینه اولیه نسبتاً پایین در بسیاری از مناطق
- نیاز کمتر به تجهیزات خاص در کارگاه
معایب سقف تیرچهبلوک
- وزن مرده بالا بهویژه در صورت استفاده از بلوک سیمانی
- سرعت اجرای پایینتر نسبت به سیستمهای مدرن
- نیاز به شمعبندی و زمان گیرش بتن
- ریسک ترکخوردگی در صورت اجرای غیراصولی
- عملکرد لرزهای ضعیفتر به دلیل جرم بالاتر
سقف عرشه فولادی چیست؟
سقف عرشه فولادی از ورق فولادی گالوانیزه ذوزنقهای، گلمیخ، آرماتور حرارتی و بتن تشکیل میشود. ورق فولادی نقش قالب دائمی و بخشی از سیستم باربر را ایفا میکند.
مزایای سقف عرشه فولادی
- وزن کمتر سقف و کاهش بار مرده سازه
- سرعت اجرای بسیار بالا و حذف شمعبندی
- عملکرد لرزهای بهتر به دلیل جرم کمتر
- کاهش ضخامت سقف و ارتفاع طبقات
- مناسب برای پروژههای بزرگ و بلندمرتبه
- ایمنی بیشتر کارگاه به دلیل حذف قالببندی سنتی
معایب سقف عرشه فولادی
- هزینه اولیه بالاتر نسبت به تیرچهبلوک
- نیاز به تجهیزات و نیروی اجرایی متخصص
- حساسیت بالا به کیفیت اجرای گلمیخ و جوش
- وابستگی به تأمین ورق گالوانیزه با کیفیت
- محدودیت در دسترسی برای پروژههای کوچک در برخی مناطق
مقایسه مهندسی سقف تیرچهبلوک و عرشه فولادی
1. وزن سقف و اثر بر سازه
سقف تیرچهبلوک به دلیل استفاده از بلوک پرکننده و بتن بیشتر، وزن بالاتری دارد.
سقف عرشه فولادی سبکتر است و باعث کاهش نیروی زلزله وارد بر سازه میشود.
2. سرعت اجرا
اجرای تیرچهبلوک نیازمند شمعبندی، بتنریزی مرحلهای و زمان گیرش است.
عرشه فولادی بدون شمعبندی اجرا میشود و سرعت ساخت را بهطور محسوسی افزایش میدهد.
3. عملکرد لرزهای
جرم بالاتر سقف تیرچهبلوک باعث افزایش نیروی زلزله میشود.
عرشه فولادی به دلیل وزن کمتر و یکپارچگی بهتر با اسکلت، عملکرد لرزهای مطلوبتری دارد.
4. هزینه تمامشده
در نگاه اولیه، تیرچهبلوک ارزانتر به نظر میرسد، اما افزایش زمان اجرا، شمعبندی و وزن سازه میتواند هزینه کلی را بالا ببرد.
عرشه فولادی هزینه مصالح بالاتری دارد، اما کاهش زمان پروژه و هزینههای جانبی میتواند این اختلاف را جبران کند.
5. کیفیت اجرا و کنترل خطا
اجرای تیرچهبلوک به مهارت استادکار وابسته است و خطای انسانی نقش پررنگی دارد.
در عرشه فولادی، کنترل کیفیت اجرای گلمیخ، جوش و بتن اهمیت بالایی دارد و در صورت اجرای اصولی، کیفیت نهایی بالاتر خواهد بود.
چرا در بعضی پروژهها سقفها دچار ترک یا مشکل میشوند؟
- انتخاب سیستم سقف نامناسب با دهانه و کاربری
- اجرای غیراصولی تیرچه یا گلمیخ
- بتنریزی نامناسب و عملآوری ضعیف
- عدم رعایت آییننامهها و جزئیات اجرایی
- کاهش کیفیت مصالح برای کاهش هزینه
چه زمانی سقف تیرچهبلوک انتخاب مناسبتری است؟
- ساختمانهای کمارتفاع و کوچک
- پروژههایی با محدودیت بودجه اولیه
- مناطقی با دسترسی محدود به ورق فولادی
- پروژههایی که نیروی متخصص عرشه فولادی در دسترس نیست
چه زمانی سقف عرشه فولادی گزینه بهتری است؟
- ساختمانهای چندطبقه و بلندمرتبه
- پروژههایی با زمانبندی فشرده
- مناطق زلزلهخیز با نیاز به کاهش وزن سازه
- پروژههای صنعتی، اداری و تجاری بزرگ
- زمانی که کنترل کیفیت و سرعت اهمیت بالایی دارد
جمعبندی نهایی
هیچکدام از سیستمهای سقف تیرچهبلوک یا عرشه فولادی ذاتاً بر دیگری برتری مطلق ندارند. انتخاب صحیح به شرایط پروژه، بودجه، زمان اجرا، موقعیت لرزهای و کیفیت نیروی اجرایی بستگی دارد.
با این حال، در پروژههای مدرن و بزرگ، سقف عرشه فولادی به دلیل سرعت، وزن کمتر و عملکرد لرزهای بهتر، انتخاب مهندسیتری محسوب میشود.
